Nederlandse bedrijven moeten voldoen aan de nieuwe Verordening Productveiligheid

De nieuwe Europese Verordening Productveiligheid, die op 13 december 2024 in werking is getreden, heeft grote gevolgen voor bedrijven die producten op de Europese markt brengen voor consumenten.

De nieuwe verordening vervangt de vorige Europese Richtlijn Algemene Productveiligheid uit 2001, die regels bevatte om ervoor te zorgen dat consumentenproducten (non-food) op de Europese markt veilig zijn. De nieuwe verordening sluit beter aan bij de huidige markt van consumentenproducten en zorgt ervoor dat hun veiligheid naar een nog hoger niveau wordt getild. De verordening bevat algemene principes voor het vaststellen van de productveiligheid, in plaats van specifieke vereisten op te leggen voor specifieke producten.

Handhaving in Nederland

Er zijn verschillende toezichthouders in Nederland die toezicht houden op de productveiligheid, zoals de Inspectie Leefomgeving en Transport, de Nederlandse Arbeidsinspectie en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is aangewezen om toezicht te houden op de naleving van de verordening.

Ondanks dat de regels uit de verordening consistent zijn in de hele interne markt van de Europese Unie, wordt de exacte sanctionering van overtredingen overgelaten aan de lidstaten. Wel is bepaald dat deze sancties doeltreffend, evenredig en afschrikkend moeten zijn. In dit kader heeft de NVWA vorig jaar in januari 2024 een algemeen interventiebeleid gepubliceerd. Hierin staat hoe de NVWA optreedt bij overtreding van de verordening (of andere regels).

Optreden door de NVWA

Bij overtreding van regels over productveiligheid heeft de NVWA verschillende mogelijkheden om in te grijpen - en dat is afhankelijk van de overtreding. De NVWA maakt onderscheid tussen zware, middelzware en lichte overtredingen.

Bestraffende sancties zijn bedoeld om de overtreder te straffen - bijvoorbeeld met een boete. Corrigerende interventies zijn gericht op het ongedaan maken van de overtreding. Daarnaast kan de NVWA ook een waarschuwing geven, die valt onder "overige interventie".

Interventie door de NVWA

De NVWA is er niet om ondernemers te pesten en grijpt alleen in als zij bij een inspectie concrete misstanden of potentiële risico's constateert. De onderneming ontvangt dan een "kennisgeving van rapport van bevindingen" en/of een bepaalt "voornemen" (bijvoorbeeld een voornemen tot het opleggen van een boete). In de kennisgeving staat dat de inspecteur van de NVWA een overtreding heeft geconstateerd; in het voornemen staat op welke manier de NVWA wil ingrijpen.

Een kennisgeving of voornemen is nog geen definitief besluit van de NVWA. De partijen aan wie de kennisgeving of het voornemen is gericht, hebben eerst de gelegenheid om te reageren - dat is de "zienswijze". Er is slechts een beperkte tijd (in principe twee weken) om deze zienswijze te versturen, die door de NVWA wordt meegenomen in haar uiteindelijke beslissing om al dan niet in te grijpen. Tegen het besluit van de NVWA staan vervolgens nog minstens twee rechtsmiddelen open: bezwaar bij de NVWA en beroep bij de rechtbank.

Naleving van de nieuwe verordening

De NVWA heeft de afgelopen tijd laten zien dat zij hard kan optreden tegen bedrijven die zich niet aan de strenge veiligheidsvoorschriften houden. De NVWA kan bijvoorbeeld een waarschuwing geven, maar ook andere maatregelen nemen om een overtreding te stoppen of herhaling van een overtreding te voorkomen.

Bovendien kunnen onveilige producten leiden tot aansprakelijkheidsclaims en een verlies aan consumentenvertrouwen. Bedrijven die investeren in productveiligheid zullen daarom hun positie in de markt versterken.

Bereid je voor

Bedrijven kunnen een aantal concrete stappen ondernemen om aan de nieuwe verordening te voldoen. Een viertal concrete stappen vindt u hieronder.

• Voer interne audits uit en controleer of producten voldoen aan de nieuwe vereisten, inclusief technische documentatie.
• Train medewerkers en zorg dat de organisatie op de hoogte is van de (nieuwe) verplichtingen rondom productveiligheid.
• Bekijk contracten met leveranciers en maak duidelijke afspraken over verantwoordelijkheden binnen de keten.
• Ontwikkel een communicatieprotocol met een duidelijk proces voor meldingen en terugroepacties.

De regels uit de nieuwe verordening kunnen echter niet op zichzelf worden beschouwd. Deze regels hebben vaak een wisselwerking met andere wetgeving, zoals de Richtlijn Productaansprakelijkheid (2024/2853) die bedrijven verplicht om stappen te ondernemen om de risico's van productaansprakelijkheid te beperken.

Commentaar Osborne Clarke

Voor veel van onze cliënten brengt de nieuwe verordening grote veranderingen met zich mee en vereist de nodige voorbereiding en begrip van de brede definitie van de term "product", de strengere regels in het geval van een recall, en de rol van online verkoop.

De nieuwe verordening inzake algemene productveiligheid brengt belangrijke veranderingen met zich mee voor Europese bedrijven die consumentenproducten op de markt brengen. Het is essentieel dat deze bedrijven zich bewust zijn van de nieuwe verplichtingen en de mogelijke gevolgen van niet-naleving van de nieuwe verordening.

Osborne Clarke heeft ruime ervaring op dit gebied, waaronder het bijstaan van cliënten tijdens een inspectie door de NVWA, het begeleiden van cliënten tijdens een inspectie en het opstellen van zienswijzen, bezwaar en beroep tegen ongunstige besluiten van de NVWA. Neem contact op met onze experts over onderwerpen die hierin aan de orde komen.