Wetsvoorstel Wet werken waar je wilt
Gepubliceerd op 2nd Mar 2023
Het initiatiefwetsvoorstel voor de Wet werken waar je wilt (Wwwjw) is op 5 juli 2022 aangenomen door de Tweede Kamer. Momenteel wordt het wetsvoorstel behandeld door de Eerste Kamer. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, dan wijzigt dit de Wet flexibel werken (Wfw).
De Wfw regelt rechten van de werknemer ten aanzien van aanpassing van zijn of haar arbeidsduur, werktijd en arbeidsplaats. Onder de huidige Wfw zijn de rechten van de werknemer wat betreft een aanpassing van de arbeidsplaats beperkt. De Wwwjw is bedoeld om de flexibiliteit voor werknemers te vergroten door hen de mogelijkheid te bieden om makkelijker thuis te kunnen werken. Een verzoek om bijvoorbeeld om één dag in de week thuis te werken, kan onder de huidige Wfw vrij makkelijk door werkgevers worden geweigerd.
Hoe zit het nu?
Op basis van de huidige Wfw kan een werknemer, die zijn of haar arbeidsduur, werktijd of arbeidsplaats wil aanpassen, een verzoek daartoe indienen bij de werkgever (mits hij of zij een half jaar bij de betreffende werkgever in dienst is). Omdat de Wwwjw ziet op een wijziging ten aanzien van de toe- en afwijzingsgronden van een verzoek om de arbeidsplaats te wijzigen, beperken wij ons in dit blog tot het onderwerp van deze gronden.
Als het gaat om een verzoek tot wijziging van de arbeidsduur of werktijd moet de werkgever dat verzoek, op grond van de Wfw, inwilligen als er geen sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen die zich hiertegen verzetten. Van deze belangen is onder meer sprake bij ernstige problemen op het gebied van de veiligheid of van rooster technische aard. Verder is het begrip zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang een maatstaf die vaker voorkomt in het arbeidsrecht en met name in rechtspraak vorm wordt gegeven.
Een verzoek betreffende aanpassing van de arbeidsplaats kan op dit moment in grotere vrijheid door de werkgever worden beoordeeld. Bij zo’n verzoek bepaalt de huidige Wfw dat de werkgever de verplichting heeft om dit verzoek in overweging te nemen, maar er zijn - in tegenstelling tot verzoeken inzake de arbeidsduur of werktijd - geen inhoudelijke criteria op basis waarvan de werkgever een verzoek niet (of juist wel) kan afwijzen. De werkgever kan het verzoek in principe op iedere grond afwijzen. Er is volgens de wetgever momenteel enkel de plicht om het verzoek te overwegen ("duty to consider").
Wat beoogt de Wwwjw te veranderen?
De Wwwjw – zoals deze er nu uit ziet – regelt dat verzoeken om aanpassing van de arbeidsplaats moeten worden ingewilligd als, gelet op alle omstandigheden van het geval, de belangen van de werkgever naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid daarvoor moeten wijken en het verzoek om wijziging van arbeidsplaats ziet op het woonadres van de werknemer of op een voor de arbeid passende arbeidsplaats van waaruit gebruikelijk ten behoeve van de werkgever werkzaamheden worden verricht (beide binnen het grondgebied van de Europese Unie gelegen). Wat er onder "maatstaven van redelijkheid en billijkheid" valt, wordt niet geconcretiseerd in de Wwwjw en leden van de Eerste Kamer hebben verzocht om meer duidelijkheid in dit kader.
De nieuwe toetsingsmaatstaf geldt alleen voor verzoeken om aanpassing van de arbeidsplaats naar – kort gezegd – het woonadres van de werknemer of een voor de arbeid gebruikelijke en passende arbeidsplaats. Wijzigingsverzoeken ten aanzien van andere arbeidsplaatsen mogen onder de Wwwjw hetzelfde worden behandeld als onder de huidige Wfw: de werkgever moet een dergelijk verzoek in overweging nemen, maar er zijn geen inhoudelijke criteria op basis waarvan de werkgever een verzoek niet (of juist wel) mag afwijzen. Deze verzoeken kunnen dus in principe nog altijd op elke grond worden afgewezen.
Conclusie
Als het wetsvoorstel door de Eerste Kamer wordt aangenomen, zal het voor een werknemer makkelijker worden om ergens anders te werken dan op kantoor. Omdat de versoepeling onder de Wwwjw zich, samengevat, beperkt tot het woonadres van de werknemer of een voor de arbeid gebruikelijke en passende arbeidsplaats, zal echter niet elk verzoek eerder ingewilligd hoeven te worden. Bovendien geldt voor zowel de thuiswerkplek als de gebruikelijke en passende arbeidsplaats dat deze binnen het grondgebied van de Europese Unie moeten liggen. Remote werken vanuit tropische oorden zit er dus – op basis van het wetsvoorstel Wwwjw – voorlopig nog even niet in.
Mocht u vragen hebben over (bijvoorbeeld) het doen of behandelen van verzoeken tot wijziging van arbeidsduur, werktijd of arbeidsplaats dan helpt ons Employment, Pensions & Incentives team u uiteraard graag verder.
