Nederlandse overheid start consultatie voor procedurele versnellingen van elektriciteitsprojecten
Gepubliceerd op 17th Jun 2024
Netbeheerders zullen blij zijn met dit voorstel, daarnaast zullen ook huizenmarkt en ondernemingen profiteren van de net upgrades
Op alle bijeenkomsten, seminars, webinars, podcasts die over energiemarkten en energietransitie gaan, in zowel binnen als buitenland, staat één woord centraal: netcongestie. Het is een bottleneck voor de energie transitie en indirect ook voor het oplossen van het woningtekort.
Zowel de electriciteitsprojecten als de woningbouw zitten met hetzelfde probleem: ze moeten bouwen, bouwen en bouwen. Maar wanneer wordt doorgeprocedeerd tot aan de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, kan dit projecten aanzienlijk vertragen. In de praktijk gaat de schep pas in de grond als er een onherroepelijke omgevingsvergunning ligt. Bovendien is het lot van de woningbouw verbonden aan dat van uitbreiding van de energie-infrastructuur; een nieuwe woonwijk moet immers aangesloten kunnen worden op het net.
Op 28 mei 2024 is de overheid een consultatie ronde gestart met betrekking tot een ontwerp besluit om bepaalde electriciteitsprojecten bij algemene maatregel van bestuur (door opnemen in Omgevingsbesluit) aan te wijzen als "bijzonder" project onder de Omgevingswet waardoor de besluitvorming, beslistermijnen en beroepsprocedures kunnen worden verkort.
Versterking regie Volkshuisvesting
Het ontwerpbesluit staat niet op zichzelf en ligt in het verlengde van het wetsvoorstel Wet versterking regie Volkshuisvesting dat door Minister Hugo de Jonge op 7 maart 2024 naar de Tweede Kamer is gestuurd (zie kamerbrief). Met het wetsvoorstel wordt o.a. een nieuw artikel toegevoegd aan de Omgevingswet, te weten artikel 16.87a, niet te verwarren met huidig artikel 16.87a dat, na de wetswijziging, wordt omgedoopt naar artikel 16.87b.
Met het wetsvoorstel wordt de mogelijkheid gecreëerd om bij algemene maatregel van bestuur projecten aan te wijzen waarvan de versnelde uitvoering noodzakelijk is vanwege zwaarwegende maatschappelijke belangen. Het wetsvoorstel biedt derhalve niet alleen voor woningbouw, maar ook voor andere projecten (zoals energieprojecten), een mogelijkheid om deze op de lijst voor versnelde afhandeling te zetten.
In het verlengde van (en vooruitlopend op) het wetsvoorstel is er ook alvast een ontwerpbesluit ter consultatie neergelegd, te weten het ontwerpbesluit versterking regie volkshuisvesting met daarin o.a. een aanpassing van het Omgevingsbesluit om projecten voor tenminste 12 woningen in een aaneengesloten gebied aan te wijzen als een voorrangsproject in de zin van artikel 16.87a Omgevingswet. Derhalve een besluit met dezelfde strekking als het ontwerp besluit voor electriciteitsprojecten; het verkorten van de doorlooptijd van vergunningstrajecten.
Gevolgen voor electriciteitsprojecten
Het ontwerpbesluit voor electriciteitsprojecten ziet op een tijdelijke wijziging van het Omgevingsbesluit waarbij tot 1 januari 2032 besluiten, beroep en bezwaar voor bepaalde categorie besluiten die zien op de aanleg, de uitbreiding, het onderhoud of de aanpassing van een transmissie- of distributiesysteem voor elektriciteit als bedoeld in artikel 1.1 van de Energiewet (thans nog de Elektriciteitswet 1998) met een spanningsniveau gelijk aan of groter dan 25 kilovolt worden aangemerkt als besluiten als bedoeld in artikel 16.87a (nieuw) van de Omgevingswet.
De gedachte is dat netcongestie op hoog- en middenspanningsniveau (dus in ieder geval boven 3 kilovolt) van invloed is op congestie op de laagspanningsnetten (transport van en naar kleinverbruikers zoals huishoudens, kleine bedrijven en maatschappelijke instellingen) en dat derhalve versnelde uitbreiding van die infrastructuur ook meer mogelijkheden zal bieden voor de daaraan gekoppelde laagspanningsnetten.
Kortere procedures
Het besluit wil de procedures als volgt verkorten.
Het zal het huidige beroep in twee instanties (bij de rechtbank en vervolgens bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State) vervangen door beroep in één instantie bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De uitspraak door de bestuursrechter moet binnen zes maanden worden gedaan. Er zal een versnelde behandeling van het beroep worden voorgeschreven en de mogelijkheid van het instellen pro-forma beroep zal worden uitgesloten.
In de toelichting bij het voorstel is nog expliciet vermeld dat de aanwijzing niet geldt voor besluitvorming voor de realisatie van windparken, zonneparken of andere installaties voor de productie van elektriciteit. Ook wind op zee-projecten vallen buiten het toepassingsbereik van deze algemene maatregel van bestuur.
De beoogde datum voor inwerkingtreding van het besluit is 1 januari 2025 (afhankelijk van het aannemen van het wetsvoorstel en de inwerkingtreding daarvan).
Osborne Clarke conclusie
Dit voorstel prettig voor de netbeheerders. Maar het bedrijfsleven en de woningmarkt zullen indirect ook profiteren van een versnelde upgrade van de energie infrastructuur. Het is alleen wel de vraag of deze oplossing voor netcongestie en het woningtekort niet gaat leiden tot rechtspraak-congestie bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.
