Connected Lawyer - Helping you succeed in tomorrow's world

Digitalisering

Digitalisering – mooi mode woord, ook in de advocatuur om bijvoorbeeld maar het dossier KEI of de rubriek “Dossier Digitaal” in het advocatenblad te noemen naast de vele discussies over “De Advocaat van de Toekomst”.

Wat betekent digitalisering nu eigenlijk precies? Yvonne Hofstetter gaf het antwoord in een recentelijk interview. Een verkorte versie van haar definitie: het meten, opslaan, analyseren van feiten, omstandigheden en gegevens en vervolgens toepassen door het geven van prognoses of adviezen met als doel optimalisatie.

Door digitalisering kan men in toenemende mate zelf kennis verkrijgen, al dan niet door even “te googlen”. Het heeft advocatenkantoren gedwongen om investeringen te doen in innovatie, specialisatie en digitalisering om zo bij te blijven en toegevoegde waarde te kunnen blijven leveren. Digitalisatie en innovatie leveren bewezen tijd- en kosten efficiëntie op en, niet geheel onbelangrijk, een stevige impuls op de onderlinge concurrentie in ons
traditionele advocatenlandschap.

Digitalisering en innovatie in de advocatuur wordt, juist door de beroepsbeoefenaar, al snel gekoppeld aan een digitaal documentmanagementsysteem in plaats van de vertrouwde stapels papieren dossiers, het hebben (en efficiënt kunnen gebruiken!) van een smart-phone, twee beeldschermen op het bureau en het kunnen omgaan met social media.

Recentelijk deden Dulaert en Barteling suggesties aan advocaten om futureproof te worden; de digitale advocaat moet mee met zijn tijd, over de nodige digital skills beschikken en zijn recruitment beleid daarop aanpassen.

Zeker waarheden; maar digitalisering is wat mij betreft een pre-requisite voor de advocaat van nu en al lang niet meer een doel om straks te kunnen overleven. Digitalisatie van de advocaat en praktijk is de conditio sine qua non om geloofwaardig en kostenefficiënt te kunnen adviseren aan cliënten in de maatschappij van vandaag en morgen, zeker wat betreft cliënten in de Digital sector.

Digitalisering is dus niet slechts focus op de wijze van (innovatieve support voor) advisering, maar de advocaat zou digitalisering vooral moeten aangrijpen om kritisch naar de inhoud van de juridische advisering en omgang met cliënten en medewerkers te kijken. In het bijzonder om te beoordelen waar de toegevoegde waarde als advocaat is te realiseren.

Helping you succeed in tomorrow’s world

Onze beroepsgroep is opgeleid om te vertrouwen op de feitelijke status van huidige wetgeving met rechtspraak uit het verleden. Misschien loopt de advocaat daarom traditiegetrouw achter de feiten aan, is huiverig voor veranderingen en terughoudend in het uitspreken van niet op feiten gebaseerde of gedocumenteerde stellingen?

Toegevoegde waarde ligt juist in de uitdaging om de cliënt te kunnen bijstaan in tomorrow’s world. Dit betekent zeker geen pleidooi dat wij advocaten een
glazen bol zouden hebben wat betreft nieuwe, of mogelijk te wijzigen, wetgeving dan wel inzicht in toekomstige wettelijke uitspraken. Maar wel de uitdaging om onze cliënten bij te staan die door het toepassen van verzamelde big data en daarop afgegeven en gebaseerde prognoses of adviezen, hun business model inrichten, investeringsbeslissingen doorvoeren, risico-afwegingen maken en beleidsbeslissingen nemen.

Meer en meer cliënten, óók de van oudsher meer traditionele cliënten, waarderen in toenemende mate to-the-point en cut-to-the-bone advisering en verwachten dat de M&A advocaat weer meer als trusted advisor naast de ondernemer optreedt.

Deze trends vinden hun oorsprong onder andere in verschuivingen in het type ondernemer achter de (hedendaagse) cliënt en de mate van verbondenheid van deze groep ondernemers. Deze verschuivingen worden op haar beurt gevoed door de ontwikkeling van de maatschappij van “statisch en individueel”, naar “flexibel en connected”. Maar hoe helpen we dan onszelf en adviseren we deze cliënt vandaag en in tomorrow’s world?

Connected Lawyer

Recentelijk verscheen een nieuwe editie van het Europees marktonderzoek van Osborne Clarke in samenwerking met Retail Week over “The European
Connected Consumer – A life lived online”. Illustratief uit dat onderzoek is dat de vraag “Would you prefer to have a virtual consultation based on your data
and a smart database (ie. with no human intervention) over a consultation with your current doctor?” door een grote meerderheid van 69% ontkennend werd beantwoord.

Conform de analogische vergelijkingsmethode zou die reactie dus wellicht ook gelden voor de (M&A) advocaat. Persoonlijke relaties en contacten zijn, en blijven, essentieel in de advocatuur – daar kan geen app, big data, smart phone of software tool tegenop. Naast uiteraard juridisch hoogstaand en deskundig advies, zijn persoonlijke skills zoals relatiemanagement, business development en adviesvaardigheden in de gedigitaliseerde advocatuurlijke markt dus nog steeds belangrijk voor de advocaat; zeker met 5.291 concurrerende advocatenkantoren.

David Maister schreef in 2002 het boek met de titel “The trusted advisor” met daarin toen al uiteengezet, onder andere, de noodzaak voor het verkrijgen, behouden en terugwinnen van vertrouwen van cliënten voor professionele dienstverleners. Ook Dullaert onderstreept recentelijk opnieuw het belang van de persoonlijke connectie

Er is een groeiende groep klanten die kiest met haar hart. Mensen zijn op zoek naar een authentieke advocaat die als adviseur toegevoegde waarde heeft.”

Om je als advocaat te onderscheiden met echte toegevoegde waarde, zal je moeten beschikken over daadwerkelijk aantoonbare kennis van het recht, toegepast op de business van je cliënt en sector waarin hij/zij de onderneming drijft, betrokkenheid en persoonlijke aandacht.
Connected, dus vanuit de digitale en persoonlijke betekenis van het woord.

Traditiegetrouw wordt de M&A praktijk juist gedomineerd door vuistdikke overeenkomsten, uitvoerige juridische analyses, vaak met een hoog juridisch theoretisch gehalte, talloze mitsen en maren en soms eindeloze hiërarchische (kostbare) hoepels van junior-associates, associates, senior-associates, partners en lead partners, resulterende in cruciale (?) wijzigingen van “will” naar “shall” in de closing documentatie.

Het besef dat deze twee werkelijkheden niet samen gaan, leeft bij Osborne Clarke al geruime tijd. Sinds 2000, de opening van onze Palo Alto vestiging in Sillicon Valley, USA, adviseert Osborne Clarke veel Amerikaanse bedrijven die voet aan de grond zetten in Europa, bijvoorbeeld toonaangevende bedrijven als Facebook, GoPro, Airbnb en Beats.

Bij dit soort bedrijven waren de voornoemde verschuivingen in de maatschappij destijds al lang en breed in gang. De mensen achter deze bedrijven, de relatief jonge, techsavvy, ondernemers, veelal early adopters van new tech, hebben weinig of geen banden of ervaring met de klassieke(re) advocatuur, laat staan begrip of geduld voor onze hardcopy vier exemplaren tellende closing binders.

Bij de opening van het Amsterdamse kantoor van Osborne Clarke in 2014, kregen wij in het begin geregeld reacties van deze cliënten op onze (maar) 15-regels tellende adviezen zoals “te lang” of “bullets only please”.

Nu worden onze advocaat-stagiaires opgeleid met de instructie dat ze concept-emails eerst naar zichzelf moeten sturen, simpelweg om te verifiëren of de cliënt het bericht kan lezen op de iPhone zonder scrollen. Digitalisering is dus voor een Connected Lawyer al geruime tijd de persoonlijke habitat; basis ingrediënten om geloofwaardig de cliënt connected bij te kunnen staan door middel van, bijvoorbeeld, een veilig document exchange database, deal-updates via What’s App, smartphone apps voor het digitaal inscannen en retourneren van handtekeningen voor signing en closings en software
om (bruikbare!) first draft SPAs op te leveren.

Concluderend, digitalisering dwingt ons tot het zijn van een Connected Lawyer.

Connecting M&A

Naast uiteraard de taak en plicht van de advocaat om de belangen van cliënt vanuit juridisch perspectief te behartigen en zorg te dragen voor deskundig, kwalitatief hoogstaand en up-to-date advies, zal menig M&A advocaat van mening zijn dat het succesvol slagen van de deal mede afhankelijk is van het lezen, managen, luisteren naar en samenbrengen van de diverse betrokken spelers.

Transacties zijn vaak bijzonder complex vanwege het bij elkaar houden van alle verschillende belanghebbenden. De verkoper, de onderneming, het zittend of vertrekkend management, de bank, de koper – allemaal met een verschillende verhouding ten opzichte van elkaar en een ander te behartigen financieel, commercieel en/of juridisch belang. Een Connected Lawyer zal (mede) zorgdragen dat alle betrokken partijen, vlot, een bevredigende uitkomst kunnen bewerkstelligen.

In dat opzicht wil ik ook gedragsregel 17 nog maar eens vermelden: “In het belang van de rechtzoekenden en van de advocatuur in het algemeen behoren de advocaten te streven naar een onderlinge verhouding die berust op welwillendheid en vertrouwen.”

Daar kan geen digitale connectie tegenop. En, M&A transacties zijn naast de intellectueel juridische uitdaging en deal dynamiek, toch op zijn minst zo plezierig vanwege de personen met wie je werkt: cliënten, collega’s, wederpartijen, adviseurs en alle overige betrokkenen.
Dus, Helping you succeed in tomorrow’s world, in ieder geval met een Connected Lawyer aan je zijde.

Dit artikel is onderdeel van ‘Magna Charta – First Ladies of Mergers & Acquisitions’. Deze “First Ladies” hebben hun positie niet te danken aan een vijandige overname van de door mannen gedomineerde top van de advocatuur en het bedrijfsleven, maar ieder vanwege hun expertise, vakkennis en skills op het gebied van M&A zo ook door het op dagelijkse basis duurzaam werken aan mergers van diverse belangen en idealen.

Veel dank aan Etienne van Bladel voor het bij elkaar brengen van ons allen. Door de inzet en inspanning van het gehele AvdR team kunt u genieten van een verzameling van interviews, juridisch bijdragen en persoonlijke ervaringen op M&A gebied.