Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce

1 lipca 2023 r. odwołany zostanie w Polsce stan zagrożenia epidemicznego ogłoszony w związku z COVID-19.

Jakie zmiany czekają pracodawców w związku jego odwołaniem?

Badania profilaktyczne

Orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność minęła po 7 marca 2020 r., pozostaną aktualne do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego. Oznacza to, że „zaległe” badania lekarskie będą musiały zostać przeprowadzone najpóźniej do 28 grudnia 2023 r.

Od 1 lipca 2023 r. pracodawcy nie będą już mogli zwolnić ze wstępnych badań lekarskich osób aplikujących na stanowisko administracyjno-biurowe, które posiadają aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwskazań do pracy w takich warunkach. Powróci zatem generalna zasada, zgodnie z którą (poza wyjątkami wskazanymi w Kodeksie Pracy) wszystkie osoby przyjmowane do pracy przechodzą wstępne badania lekarskie.

Szkolenia BHP

W stanie zagrożenia epidemicznego dopuszczono możliwość przeprowadzenia wstępnych szkoleń bhp w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej (z wyjątkiem stażu instruktażowego pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, pracowników narażonych na działanie czynników niebezpiecznych, uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu, a także studentów odbywających praktykę studencką). Od 1 lipca 2023 r. szkolenia wstępne bhp będą musiały odbywać się w formie stacjonarnej.

Ponadto, w przypadku gdy termin szkolenia okresowego bhp przypadał podczas stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii oraz w ciągu 30 dni od dnia ich odwołania, takie szkolenie musi zostać przeprowadzone najpóźniej do 30 sierpnia 2023 r.

Zakaz konkurencji

Z dniem 1 lipca 2023 r. zniesiona zostanie możliwość wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o dzieło z zachowaniem 7-dniowego terminu. Pracodawca będzie miał zatem możliwość wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy tylko wówczas, gdy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia będzie zawierać odpowiednie postanowienie w tym zakresie, tj. przewidywać możliwość takiego wcześniejszego rozwiązania jej przez pracodawcę.

Urlopy

Pracodawca utraci możliwość udzielenia pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, zaległego urlopu wypoczynkowego w wymiarze do 30 dni urlopu. Od 1 lipca 2023 r. wróci generalna reguła udzielania urlopu wypoczynkowego zgodnie z planem urlopów bądź bezpośrednio w uzgodnieniu z zatrudnionymi.

Odprawa i inne świadczenia

W okresie trwania stanu epidemii oraz stanu zagrożenia epidemicznego pracodawcy, u których nastąpił spadek obrotów gospodarczych lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzenia na skutek COVID-19 mogli wypłacać odprawy, odszkodowania w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w wysokości do dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 lipca 2023 r. będą oni zobowiązani do wypłaty tych świadczeń na takich samych zasadach, jak pozostali pracodawcy, tj. w wysokości do piętnastokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Fikcja doręczeń

W stanie zagrożenia epidemicznego oraz w stanie epidemii zawieszono tzw. „fikcję doręczenia”. Niedobrane pisma wysłane pocztą podlegające doręczeniu za potwierdzeniem odbioru, których termin odbioru przypada w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanie epidemii, nie mogą być uznane za doręczone w czasie obowiązywania tych stanów oraz przed upływem 14 dni od dnia ich zniesienia. Oznacza to, że jeżeli w okresie obowiązywania któregoś z tych stanów pracodawca wysłał pracownikowi wypowiedzenie umowy o pracę listem poleconym, to uznanie przesyłki za doręczoną może nastąpić jedynie wówczas, gdy pracownik ją odebrał. Jeżeli natomiast pracownik nie podjął przesyłki, skutek doręczenia nastąpi najwcześniej po 14 dniach od zniesienia stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego.

A zatem, w związku z odwołaniem stanu zagrożenia epidemicznego 1 lipca 2023 r., tzw. „fikcja doręczenia” będzie ponownie obowiązywać.

Zatrudnianie cudzoziemców

Jeżeli ostatni dzień ważności zezwolenia na pracę (oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi) przypadał w trakcie pandemii (lub w okresie trwania zagrożenia epidemicznego), to jego ważność z mocy prawa została przedłużona do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego. Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego oznacza, że pracodawcy powinni do końca lipca złożyć odpowiednie wnioski o uzyskanie zezwoleń na pracę w celu legalizacji pracy cudzoziemców.

Cudzoziemcy przebywający w Polsce, których zezwolenia na pobyt czasowy i wizy krajowe wygasły w trakcie pandemii (lub w okresie trwania zagrożenia epidemicznego), mają przedłużony legalny pobyt do 30. dnia po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego. Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego oznacza, że pracownicy powinni do końca lipca złożyć wnioski o udzielenie zezwoleń na pobyt w celu legalizacji swojego pobytu w Polsce.

Możliwość wykonywania pracy zdalnej na polecenie pracodawcy

Zgodnie z Kodeksem Pracy, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu. Praca zdalna odbywa się wtedy na podstawie polecenia pracodawcy, bez konieczności zawierania porozumień w tym zakresie. Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego z dniem 1 lipca 2023 r. oznacza, że pracodawca będzie mógł skorzystać z tego uprawnienia tylko do końca września 2023 r.

***

Jeśli mają Państwo pytania lub wątpliwości dotyczące zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego i tego, w jaki sposób może to wpłynąć na prowadzenie przez Państwo przedsiębiorstwa, zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.