"Wodorowa" nowelizacja prawa energetycznego

W dniu 27 maja 2024 r. Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo Energetycznego oraz niektórych innych ustaw – druk UD36 ("Projekt"). Celem nowej regulacji jest dekarbonizacja rynku gazu UE, rozwój gospodarki wodorowej oraz wspieranie rozwoju wodoru odnawialnego lub wodoru wytwarzanego za pośrednictwem elektrolizerów. Rezultatem proponowanych zmian ma być ustanowienie kompleksowych ram prawnych dla sektora wodorowego w Polsce stanowiących podłoże do realizacji tego rodzaju inwestycji. 

Projekt zakłada pojawienie się na rynku energii nowych podmiotów pełniących funkcje operatorów systemów, wprowadza procedury ich wyznaczenia i certyfikacji. W szczególności zaprojektowano zasady funkcjonowania systemów wodorowych, regulując tym samym podstawowe elementy infrastruktury i funkcjonowania rynku wodoru. Ponadto w propozycji uregulowano łączenie działalności gazowej i wodorowej, założono uproszczenia m.in. w prawie budowlanym oraz uregulowano kwestie dotyczące magazynowania wodoru. 

Definicje dla wodoru

W projekcie wprowadzono definicje wodoru niskoemisyjnego, wodoru odnawialnego pochodzenia niebiologicznego oraz wodoru odnawialnego - co w praktyce może mieć wpływ na odmienne uregulowanie ich sytuacji rynkowej. Sam wodór zostanie włączony do kategorii paliw.

W przypadku wodoru odnawialnego proponuje się wprowadzenie zasady równego traktowania, z uwzględnieniem przyłączania do sieci i do systemu wodorowego w pierwszej kolejności instalacji OZE.

Projekt zakłada wprowadzenie zróżnicowanych opłat przyłączeniowych dla różnych rodzajów wodoru:

• preferencyjnych dla wodoru odnawialnego i odnawialnego pochodzenia niebiologicznego oraz odnawialnego w wysokości 25% rzeczywistych kosztów przyłączeniowych;
• dla wodoru niskoemisyjnego w wysokości 50% rzeczywistych kosztów przyłączeniowych;
• dla wodoru pochodzącego z innych źródeł przyjęto stawkę odpowiadającą 100% rzeczywistych kosztów przyłączeniowych. 

Nowe podmioty na rynku energetycznym

Ustawodawca zakłada wprowadzenie nowych kategorii podmiotów, które będą zarządzały odpowiednimi systemami: operatora systemu połączonego, operatora systemu połączonego gazowo-wodorowego, operatora systemu połączonego wodorowego, operatora systemu przesyłowego wodorowego, operatora systemu dystrybucyjnego wodorowego oraz operatora systemu magazynowania wodoru. W rezultacie wprowadzenie możliwości funkcjonowania operatora systemu połączonego gazowo-wodorowego umożliwi połączenie gazu ziemnego i wodoru w ramach jednego podmiotu.

Podmioty zamierzające uzyskać status operatora będą najpierw musiały brać udział w procedurze wyznaczenia na operatora przed Prezesem URE (na zasadach podobnych do postępowania koncesyjnego).

Projekt wprowadza również procedurę certyfikacji operatorów. W ramach tego postępowania Prezes URE będzie przyznawać certyfikaty niezależności w drodze decyzji administracyjnej. 

Koncesjonowanie

Projekt nie przewiduje obowiązku uzyskania koncesji na wykonywanie działalności w zakresie wytwarzania wodoru, jego przesyłania oraz dystrybucji.

Jednak regulacja zakłada obowiązek uzyskania koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie:

• magazynowania wodoru - z wyjątkiem lokalnego magazynowania w małych instalacjach magazynowych wodoru;
• obrotu wodorem – z wyłączeniem sytuacji, w których roczna wartość obrotu nie przekracza równowartości 1 000 000 euro.

Rejestr instalacji magazynowych wodoru

Projekt wprowadza rejestr instalacji magazynowych wodoru przyłączonych do systemu wodorowego prowadzony przez operatorów systemu wodorowego.

Proponowane regulacje oparte są na już obowiązujących przepisach dotyczących rejestru magazynów energii elektrycznej.

Sieci wodorowe ograniczone geograficznie

Projekt zakłada wprowadzenie mechanizmu sieci wodorowej ograniczonej geograficznie, tj. sieci przeznaczonej do transportu wodoru, obejmującej zasięgiem ograniczony geograficznie obszar przemysłowy lub handlowy (odpowiednik linii bezpośredniej w sektorze elektroenergetycznym).

Sieć ma umożliwiać transport wodoru na danym obszarze poprzez dostarczanie wodoru z instalacji wytwórczych do miejsc jego wykorzystania.

Uproszczenia w procesie budowlanym dla wodoru

Projekt nowelizacji zakłada brak obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, czy zgłoszenia budowy przyłącza wodorowego, a także robót budowlanych polegających na instalowaniu urządzeń służących do oczyszczania wodoru o przepustowości nie większej niż 250 kg wodoru na dobę, oraz obiektów kontenerowych wraz z instalacjami i przyłączami oraz związanych z nimi sieci płynów technicznych, w tym wodorowych.

Zgłoszenia budowy będą wymagały roboty budowlane polegające na przebudowie sieci płynów technicznych, w tym systemów wodorowych o ciśnieniu roboczym nie wyższym niż 0,5 MPa.