System kaucyjny, czyli rewolucja na już.
Opublikowano 22nd sie 2023
Wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce to ogromne wyzwanie finansowe i logistyczne, które czeka przedsiębiorców w nadchodzących latach.
Co się zmieni? System kaucyjny to sposób na zebranie z rynku zużytych opakowań po napojach. Do wybranych napojów doliczana będzie przy kasie dodatkowa opłata (kaucja). Kaucja będzie zwracana konsumentowi w momencie zwrotu zużytego (pustego) opakowania do sklepu. Wysokość kaucji, jaką zapłaci konsument, będzie określona na każdym opakowaniu. Konsument będzie mógł zwrócić zużyte opakowanie na terenie całego kraju i bez okazywania paragonu zakupu.
System ma zacząć funkcjonować od 2025 roku.
Przedsiębiorcy sami założą operatora i zorganizują system
System będzie organizowany samodzielnie przez firmy, co oznacza, że to przedsiębiorcy muszą utworzyć i sfinansować działalność operatora lub operatorów systemu kaucyjnego. Operator będzie prowadził działalność w formie spółki akcyjnej. Aby system prowadzić, będzie musiał uzyskać specjalne zezwolenie ministra klimatu.
Przygotowanie logistyki systemu kaucyjnego to długotrwały, złożony i kosztowny proces. Zostało bardzo mało czasu do jego uruchomienia, co oznacza, że przedsiębiorcy będą musieli teraz działać i poszerzać swoje kompetencje w tym zakresie, w ekspresowym tempie i zabezpieczyć odpowiednie środki finansowe.
Finansowe, prawne oraz podatkowe wyzwania dla branży napojów
Nowe regulacje dotyczyć będą szczególnie branży napojów, ponieważ systemem selektywnej zbiórki zostaną objęte:
(i) butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra,
(ii) butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych do 3 litrów wraz z ich nakrętkami i zakrętkami
(iii) puszki metalowe do 1 litra.
Przez branżę napojów należy rozumieć wprowadzających napoje w opakowaniach na rynek (bezalkoholowe i alkoholowe), a więc m.in. ich producentów czy importerów. Muszą oni zdecydować, czy chcą tworzyć operatora systemu kaucyjnego czy raczej wolą przystąpić do operatora stworzonego przez inne firmy, podpisując z nim umowę.
Podatnicy będą też musieli:
- przygotować się na różne zasady rozliczenia butelek wielokrotnego i jednorazowego użytku,
- zdecydować czy utrzymać dotychczas stosowany system kaucyjny,
- przygotować się na konieczność rocznych korekt rozliczenia VAT należnego z tytułu wydania butelek w oparciu o saldo butelek wydanych i zwróconych przez operatora w roku kalendarzowym. Ponadto wprowadzający napoje w opakowaniach na rynek będą musieli również prowadzić nowy rodzaj ewidencji na potrzeby rozliczenia VAT.
Ponadto wprowadzający napoje w opakowaniach na rynek będą musieli również prowadzić nowy rodzaj ewidencji na potrzeby rozliczenia VAT.
Nie można zapominać także o tym, że dla niektórych rodzajów opakowań zachowane zostaną dotychczasowe zasady rozliczeń opakowań zwrotnych – co oznacza konieczność innego dokumentowania i prowadzenia różnych ewidencji w zależności od charakteru opodatkowania.
Kluczowe jest także określenie skutków w podatku dochodowym kosztów związanych nie tylko z przystąpieniem do operatora, lecz także kosztów wypełnienia pozostałych obowiązków prawnych m.in. dotyczących etykiet, opakowań, pozyskiwania recyklatu, nowej logistyki butelek wielokrotnego użytku, które zebrane w systemie wrócą do producenta w celu ponownego napełnienia.
Rewolucja logistyczna dla sklepów i konsumentów
Drugi segment rynku, przed którym stoi wielkie wyzwanie logistyczne, to sklepy i sieci handlowe. Wprawdzie tylko jednostki powyżej 200 m2 powierzchni sprzedaży będą w systemie obowiązkowo uczestniczyć, ale doświadczenia innych krajów pokazują, że i mniejsze sklepy będą chciały odbierać puste opakowania, żeby nie stracić na swojej atrakcyjności w oczach konsumentów.
To oznacza, że już teraz muszą zacząć planować rozmieszczenie infrastruktury odpadowej uwzględniając przepisy budowlane, przestrzenne, BHP, sanitarne, odpadowe i inne. Powinni sprawdzić tytuły do nieruchomości i ewentualne wymogi środowiskowe.
Taki compliance logistyczny jest niezbędny, ponieważ zapewni zarządowi sklepu lub sieci sklepów zielone światło dla możliwości funkcjonowania w ramach systemu kaucyjnego od 2025 roku i transparentnego porozumienia się z operatorem. Kluczowe będzie także zabezpieczenie swoich interesów w umowach, których zawarcie wymusi uczestnictwo w systemie kaucyjnym.
To tworzy cały zestaw zagadnień związanych z rozliczeniem i opodatkowaniem przepływów finansowych pomiędzy sklepem, konsumentem i operatorem, z których to sklep będzie centralnym elementem. Dokumentacja, ewidencjonowanie i rozliczenie podatkowe tych przepływów to nowe obszary, których dobre i odpowiednio wczesne przygotowanie będzie kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa podatkowego detalistów.
Umowy z operatorami będą zawierać zarówno wprowadzający napoje w opakowaniach na rynek (umowa o przystąpieniu do systemu kaucyjnego), jak i punkty sprzedaży detalicznej (umowy dot. przekazywania kaucji i odbioru opakowań). Przedsiębiorcy powinni więc zadbać o to, aby ocenić ryzyka prawne i podatkowe związane z zaproponowanymi w nich sposobami rozliczeń oraz układem praw i obowiązków stron.
