Sejm zajmie się kontrolą trzeźwości pracowników i pracą zdalną
Opublikowano 9th cze 2022
Do Sejmu trafił projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który wprowadza m.in. możliwość kontroli trzeźwości pracowników oraz pracę zdalną. Od czasu rozpoczęcia pandemii Covid-19 praca zdalna stała się dużo bardziej powszechna niż wcześniej, jednak brakowało w Kodeksie pracy regulacji uwzględniających sytuację pandemiczną. Pracodawcy od długiego czasu domagali się również możliwości kontrolowania trzeźwości pracowników. W odpowiedzi na te potrzeby ustawodawca postanowił zmienić kodeksowe przepisy.
Kontrola trzeźwości
Projekt umożliwi pracodawcom kontrolę trzeźwości pracowników, jednak będzie musiała ona spełniać pewne warunki:
- będzie musiała być niezbędna do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób, a także do ochrony mienia,
- nie będzie mogła naruszać godności, intymności i innych dóbr osobistych pracowników,
- nie będzie mogła wymagać badania laboratoryjnego.
Konieczne będzie również określenie w odpowiednim akcie prawa wewnętrznego obowiązującym w zakładzie pracy (układ zbiorowy, regulamin, obwieszczenie) grupy lub grup pracowników objętych kontrolą trzeźwości, a także sposobu jej przeprowadzania. Obecni pracownicy będą musieli zostać powiadomieni o wprowadzeniu w zakładzie pracy kontroli najpóźniej na 2 tygodnie przed jej rozpoczęciem, a pracownicy nowozatrudnieni jeszcze przed dopuszczeniem ich do pracy.
Pozytywny wynik kontroli trzeźwości, czyli np. wykrycie obecności alkoholu w organizmie pracownika, spowoduje, że ta osoba nie będzie mogła zostać dopuszczona do pracy. Warto jednak pamiętać, że zarówno pracownik, jak i pracodawca, będą mogli żądać przeprowadzenia kontroli trzeźwości przez organ powołany do ochrony porządku publicznego (np. policję).
Ustawa nie ogranicza się wyłącznie do kontroli trzeźwości dotyczącej alkoholu. Pracodawca będzie miał również możliwość kontrolowania pracowników na obecność środków działających podobnie do alkoholu. Katalog takich środków będzie określony w rozporządzeniu.
Praca zdalna
Projekt nowelizacji w miejsce telepracy wprowadza pracę zdalną określaną jako wykonywanie pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą, np. w miejscu zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Reguły pracy zdalnej będą musiały być określone w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub w regulaminie skonsultowanym z przedstawicielami pracowników. Możliwe będzie, by zasady wykonywania pracy zdalnej wynikały jednak tylko z porozumienia pracodawcy z pracownikiem lub z polecenia pracodawcy.
Projekt zakłada możliwość świadczenia pracy w trybie zdalnym bez konieczności zawierania wspomnianego wyżej porozumienia z pracownikiem, czy bez wydawania regulaminów. Jednakże taka praca zdalna będzie mogła mieć wyłączenie charakter okazjonalny, a jej maksymalny wymiar określono na 24 dni w roku kalendarzowym.
Nowelizacja określa i doprecyzowuje wiele obowiązków pracodawcy w związku z pracą zdalną. Wśród najważniejszych można wymienić:
- zapewnianie pracownikom materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych niezbędnych do pracy, lub ekwiwalentu gdy pracownik będzie korzystał z własnego sprzętu;
- pokrycie kosztów instalacji, serwisu, eksploatacji i konserwacji narzędzi pracy, kosztów energii elektrycznej i niezbędnych usług telekomunikacyjnych,
- pokrycie kosztów innych niż powyższe, jeśli zostały określone w regulaminie, poleceniu lub porozumieniu o pracy zdalnej,
- zapewnienie pracownikom szkoleń i pomocy technicznej.
Wejście w życie ustawy i okres przejściowy
Prace nad projektem nowelizacji rozpoczęły się rok temu, 12 czerwca 2021 r., z inicjatywy Ministra Rodziny i Polityki Społecznej. Po roku konsultacji i opiniowania projekt trafił 7 czerwca 2022 r. do Sejmu, a obecnie zajmuje się nim sejmowe Biuro Legislacji.
Projekt nowelizacji kodeksu pracy przewiduje zaledwie 14 dni vacatio legis. Dlatego już teraz pracodawcy powinni rozważyć konieczność dostosowania obecnych regulacji związanych z pracą zdalną i kontrolą trzeźwości w ich organizacjach.
Co istotne, z dniem wejścia w życie nowej ustawy przestaną obowiązywać regulacje covidowe dotyczące pracy zdalnej, a co za tym idzie - pracownicy będą musieli wykonywać pracę zdalną już na podstawie nowych przepisów ustawy.
Należy również zwrócić uwagę na to, że warunki pracy określone w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub regulaminie pracy przewidujące telepracę nie mogą być stosowane dłużej niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Wykonywanie pracy w formie telepracy na podstawie wniosku pracownika jest dopuszczalne również nie dłużej niż przez 6 miesięcy od wejścia w życie nowelizacji. Oznacza to, że w ciągu 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy pracodawcy będą musieli określić nowe zasady pracy zdalnej dla telepracowników.
