Nowe obowiązki dla przedsiębiorców wprowadzających do obrotu lub eksportujących produkty z obszarów zagrożonych wylesianiem (deforestation)

Na poziomie unijnym kończą się obecnie prace nad nowymi regulacjami mającymi na celu walkę z degradacją lasów i wylesianiem (tzw. deforestation), które przyjmą formę rozporządzenia. Tekst Rozporządzenia zatwierdził Parlament Europejski, musi go jeszcze zaakceptować Rada – co nastąpi zapewne w najbliższych miesiącach.

Jeśli prace nad Rozporządzeniem zakończą się w tym roku, przedsiębiorcy chcący wprowadzać do obrotu w UE lub eksportować z terytorium UE produkty objęte Rozporządzeniem będą musieli wypełniać przewidziane w nim obowiązki począwszy od roku 2025 – przepisy Rozporządzenia będzie się bowiem stosować po upływie 18 miesięcy, zaś w przypadku mikroprzedsiębiorców po upływie 24 miesięcy, od jego wejścia w życie.

Czego będą dotyczyć planowane regulacje?

Rozporządzenia ma na celu wyeliminowanie z rynku unijnego towarów i produktów pochodzących z działań prowadzących do niszczenia lasów w dowolnym obszarze geograficznym (także poza UE). Niniejsza inicjatywa ustawodawcza jest ściśle powiązana z polityką UE i uzupełnia się m.in. z przyszłą dyrektywą w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD).

Kogo dotyczą planowane regulacje?

Nowe obowiązki zostaną nałożone na producentów i podmioty wprowadzające na rynek (np. importerów, dystrybutorów) lub eksportujące z terytorium UE takie produkty jak: soja, bydło, olej palmowy, drewno, kakao, kawa i kauczuk. Co istotne – regulacje obejmą także produktu pochodne, co oznacza nowe obowiązki np. dla producentów, importerów, dystrybutorów czy eksportujących czekoladę, wołowinę czy meble.

Jakie zmiany przyniesie Rozporządzenie?

Po wejściu w życie Rozporządzenia, na przedsiębiorców wprowadzających ww. towary z obszarów zagrożonych wylesieniem i degradacją lasów do obrotu w UE lub chcących wywieźć te towary z terytorium UE zostaną nałożone nowe obowiązki w zakresie należytej staranności. Będą oni musieli m.in.:

• gromadzić dokładne informacje geograficzne dotyczące gruntów, na których prowadzona jest uprawa towarów (służyć mogą do tego takie technologie jak: EGNOS/Galileo lub Copernicus – programy opracowane przez Unię Europejską);
• weryfikować produkty pod kątem wylesiania, zgodności z przepisami kraju produkcji i przedkładać oświadczenia o zachowaniu należytej staranności w odniesieniu do produktów – inaczej produkty nie będą mogły być wprowadzone do obrotu w UE bądź wywożone z rynku unijnego;
• przeprowadzać ocenę ryzyka według kryteriów określonych w Rozporządzeniu.

Pomimo, że Rozporządzenie skupia się na problematyce wylesiania, weryfikacja zgodności produktu z przepisami kraju produkcji obejmie nie tylko regulacje okołośrodowiskowe, ale także regulacje z zakresu praw człowieka, praw pracowniczych jak i praw rdzennej ludności.

• Jakie będą konsekwencje nieprzestrzegania przepisów Rozporządzenia?
• Kary związane z naruszeniem przepisów Rozporządzenia zostaną określone przez państwa członkowskie. Niemniej Rozporządzenie przewiduje, że sankcje określone przez państwa członkowskie powinny objąć:

a) kary finansowe proporcjonalne do naruszeń, mające na celu skuteczne pozbawienie przedsiębiorcy korzyści ekonomicznych uzyskanych z naruszeń – w wysokości do 4% całkowitego rocznego obrotu danego przedsiębiorcy osiągniętego w UE w poprzednim roku obrotowym;

b) konfiskata produktów lub dochodów uzyskanych z produktów;

c) wykluczenie z przetargów publicznych i brak dostępu do finansowania ze środków publicznych na okres do 12 miesięcy;

d) czasowy zakaz wprowadzania produktów na rynek lub ich wywozu z UE – w przypadku poważnych lub powtarzających się naruszeń.

Możliwe jest także wstrzymanie wprowadzania na rynek produktów lub zakaz ich wywozu poza UE – tytułem środka zapobiegawczego w przypadku podejrzenia istnienia naruszeń.

Jak przedsiębiorcy muszą dostosować się do nadchodzących regulacji i jak możemy im pomóc?

Wejście w życie opisywanych regulacji wymusi na przedsiębiorcach uważne przyjrzenie się swoim łańcuchom dostaw, aby zweryfikować na ile produkowane lub sprzedawane przez nich produkty zostaną objęte nowymi Regulacjami. Jeśli tak, przedsiębiorcy będą musieli zapewnić, że wykorzystywane przez nich surowce są pozyskiwane w sposób odpowiedzialny – bez ryzyka przyczyniania się do wylesiania jak i z poszanowaniem praw człowieka.

Przedsiębiorcy będą musieli przyjąć wewnętrzne procedury ukierunkowane na zbieranie i weryfikację danych w tym zakresie – tak, aby mogli wystawiać oni oświadczenia o zachowaniu należytej staranności w odniesieniu do produktów, bez których zakazane będzie wprowadzania produktów do obrotu w UE lub ich eksport. Będę oni musieli także odpowiednio dostosować procedury związane z wyborem swoich dostawców i umowy zawierane z dostawcami w celu mitygowania ryzyk związanych z naruszeniem przez tych ostatnich regulacji, do których odnosi się Rozporządzenie.

Może to stanowić element dostosowania organizacji do innych nadchodzących regulacji – takich jak przepisy implementujące dyrektywą CSRD czy projektowaną dyrektywę dot. należytej staranności. Korzystając z naszego dotychczasowego, globalnego doświadczenia w obszarze dekarbonizacji i wdrażania ESG w organizacji, z przyjemnością pomożemy Państwu w dostosowaniu do nadchodzących obowiązków wynikających z Rozporządzenia.